Дисциплины:
B070800- Мұнайгаз ісі мамандығының студенттеріне арналған «Мұнайгаз ісі негіздері» пәнінен 450 тест сұрақтары 5 страница
Б. Вакуум пайда болғанда ауаны кіргізеді
В. Резервуардағы мұнай өнімдерінің температурасының жоғарылауын жояды
Г. Вакуум пайда болған жағдайда резервуар сығылуын жояды
Д. Қысым жоғарылаған кезде жарты буды сыртқа шығарады
370. Қорғау клапандарында қолданылатын типтерін атап шығыңыз:
А. дизельді отын, глицериннің сулы ерітіндісі, соляр майы
Б. соляр майы, дизельді отын
В. төмен тұтқырлы, буланбайтын
Г. соляр майы
Д. бензин
371. Не үшін резервуарларда өрттен қорғау қоршаулары қойылады?
А. от пен ұшкынның резервуарға түсүін болдырмау үшін
Б. ыстық газдарды суыту үшін
В. ұшқынды өшіру үшін
Г. резервуарға оттегінің түсүін болдырмау үшін
Д. резервуарға ұшқынның түсүін болдырмау үшін
372. Өрттен қорғау қоршауларының жұмыс істеу принципі:
А. жылуалмасу бетінің жетілуіне байланысты сіңірілетін газдың температурасын жану температурасынан төмен температураға дейін төмендетеді
Б. ыстық газдарды резервуарларға жібермейді
В. өрт пайда болған жағдайда жабылады
Г. температураға байланысты жұмыс істейді
Д. сіңірілу газ температурасын төмендетеді
373. Сақтану клапанынын жұмыс істеу принципі
А. гидравликалық жабу кағидасы
Б. сіңірілетін газ температурасын төмендетеді
В. газ қысымы клапан салмағынан жоғары болған кезде
Г. температураға байланысты жұмыс істейді
Д. газ кысымы клапан салмағынан төмен кезде
374. Жоғары тұтқырлы мұнай өнімдерін сақтау кезінде резервуарлар түбінде немесе тарату келте құбырында нені монтаждайды?
А. қыздырғыш ирек түтік
Б. өрт сөндіргіш
В. жоғары арынды ағын тудыруға арналған сопло
Г. турбулентті араластырғыш
Д. бу қондырғысын
375. Мұнай база резервуарларының қыздыру ирек түтікшелерінде қандай жанғыш агенттер қолданылады?
А. су буы, ыстық су
Б. ыстық ауа
В. электрлі жылыту элементтері
Г. ыстық су
Д. ыстық газ
376. Резервуарға арналған техникалык кұжатты кім құрастыру керек
А. осы резервуарды пайдаланатын кәсіпорын
Б. осы резервуарды құрастыратын кәсіпорын
В. госгортехнадзор
Г. техника қауіпсіздік бөлімі
Д. осы резервуарды пайдаланатын кәсіпорынның өрт сөндіру қызметі
377. Мұнай базасында резервуарларды пайдалану кезінде күнделікті тексеру жұмысына не кіреді?
А. тірек бұрыштары төменгі белбеуді тік пісірілген тігістері, демалу және сақтану клапандары және т.б. сыртқы қондырғылар
Б. демалу және сақтандыру клапандары және т.б. сыртқы қондырғылар
В. төменгі белбеудің тік пісірілген тігістері
Г. тірек бұрыштары, төменгі белбеудің тік пісірілген тігістері
Д. тірек бұрыштары
378. Неліктен үшін мұнай базаларының резервуарларын пайдалану кезінде шөгінділердің жиналуын болдыртпайды?
А. резервуар калбырының кішіреюін болдыртпау, резервуар кабырғалары мен түбінің коррозияға ұшырауын болдырмау
Б. резервуар кабырғалары мен түбінің коррозияға ұшырауын болдырмау
В. тарату келте құбыры жабылады
Г. резервуарды тазалау қиындайды
Д. резервуар сыйымдылығының кішіреюін болдырмау
379. Резервуарларда шогінділердің жиналып қалауын болдырмау үшін қандай тәсіл қолданылады
А. ағынды тазалау тәсілі, бүйірде орналасқан турбулентті араластырғыш тәсілі
Б. резервуар түбінін жылып кетуі
В. бүйірде орналасқан турбулентті араластырғыш тәсілі
Г. резервуар тубінін бетіндегі механикалык кырғыш
Д. ағынды тазалау тәсілі
380. Резервуарларды қай кезде тазалау керек?
А. сапасы жағынан алдынғы мұнай өнімінен ерекшеленетін мұнай өнімін құйғанда, шөгінділермен ластанғанда, жөндеу жұмыстарына дайындағанда
Б. сақтауға арналған мұнай өнімінің өзгеруі кезінде
В. шөгінділермен ластанғанда
Г. жөндеу жұмыстарына дайындау кезінде және шаөгінділермен ластанғанда
Д. жөндеу жұмыстарына дайындау кезінде
381. Резеруарды тазалау тәсілі?
А. буландыру
Б. жуу құралдары көмегімен тазалау
В. су ағынымен тазалау
Г. буландыру, механикалық тазалау
Д. қатты су ағынымен жуып шаю, буландыру, механикалық тазалау, жуу құралдар көмегімен тазалау
382. Резервуарлар ішінде жөндеу жұмыстарының бастамасының негізгі шарты болып не саналады?
А. резервуар дегазациясы (газсыздандыру)
Б. жуу құралдарының көмегімен тазалау
В. қатты су ағынымен жуып шаю, буландыру, механикалық тазалау, жуу құралдары көмегімен тазалау
Г. буландыру, механикалық тазалау
Д. қатты су ағынымен тазалау
383. Мұнай және мұнайөнімдерін тасымалдау және сақтау кезінде шығынның қандай түрлері болады?
А. табиғи шығын, дұрыс пайдаланбау нәтижесінде пайда болған шығын, апат шығындары, жоғалуға байланысты пайда болған шығын
Б. табиғи шығын
В. буланудан пайда болған шығын
Г. қабырғаға жабысу нәтижесінде болған шығын
Д. дұрыс пайдаланбау және апат шығыны
384. Мұнай және мұнайөнімдерінің қай шығын түрі табиғи шығынға жатады?
А. дұрыс пайдаланбау және апат шығыны
Б. табиғи шығын
В. буланудан пайда болған шығын
Г. қабырғаға жабысу нәтижесінде болған шығын
Д. жоғалуға байланысты пайда болған шығын
385. Мұнай және мұнайөнімдерінің қай шығын түрі мүмкін түрге жатады?
А. табиғи шығын
Б. дұрыс пайдаланбау және апат шығыны
В. буланудан пайда болған шығын
Г. қабырғаға жабысу нәтижесінде болған шығын
Д. табиғи шығын, дұрыс пайдаланбау шығыны, апат шығыны, жоғалуға байланысты шығын
386. Мұнай және газ кенорны дегеніміз не?
А. жер қойнауындағы бір тектес құрылымдағы мұнай мен газ кеніштерінің жиынтығы
Б. қабаттағы сұйықтар кеніштерінің жиынтығы
В. жер қойнауындағы тау жыныстарының жиынтығы
Г. жер қыртысындағы газ бен суға толған кеуектер жиынтығы
Д. пайдалы қазбалары бар кеніштер жиынтығы
387. Қазақстан қай климаттық алқапқа жатады?
А. 2- ші климаттық алқапқа
Б. 1-ші климаттық алқапқа
В. 3-ші климаттық алқапқа
Г. 5-ші климаттық алқапқа
Д. 8-ші климаттық алқап қа
388. Мұнайөнімдері өздерінің физика-химиялық қасиеттеріне байланысты қанша топқа бөлінеді?
А. 8 топқа
Б. 7 топқа
В. 3 топқа
Г. 10 топқа
Д. 11 топқа
389. Бензин өзінің физика-химиялық қасиетіне байланысты қай топқа жатады?
А. 1-ші топқа
Б. 4-ші топқа
В. 8-ші топқа
Г. 2-ші топқа
Д. 3-ші топқа
390. Мазут пен жағу майлары өзінің физика-химиялық қасиеттеріне байланысты қай топқа жатады?
А. 6-ші топқа
Б. 2-ші топқа
В. 8-ші топқа
Г. 1-ші топқа
Д. 3-ші топқа
391. Мұнайөнімдерін қандай мақсаттар үшін қыздырады?
А. ағынды қалпына келтіру, сонымен қатар техникалық операция тізбегін орындау үшін
Б. ағынды қалпына келтіру
В. парафинді және шайырлы заттарды еріту үшін
Г. сыйымдылықты шөгінділерден тазалау үшін
Д. техникалық операцияларды орындау үшін
392. Мұнайөнімдерін жылыту барысында табиғи шығынды қалай есептейді?
А. есептеу формулаларына температура коэффициентін еңгізу арқылы
Б. тығыздықтың өзгеруін ескере отырып
В. жылудың физикалық қасиетінің өзгеруін ескере отырып
Г. көлемнің үлкеюін ескере отырып
Д. бу қысымының өзгеруін ескере отырып
393. Мұнайөнімін салқындату кезінде ағын не себепті жоғалады?
А. парафин және шайырлы заттардың қатқан күйге өтуіне себепті
Б. көлем кішірейеді
В. тұтқырлык үлкейеді
Г. беріктік үлкейеді
Д. жылу өткізгіштік кішірейеді
394. Қандай технологиялық процестер үшін мұнайөнімдерін қыздырады?
А. мұнайды деэмульсациялау, механикалық қоспалардан босату, сыйымдылықты шогінділерден тазалау, мұнайөнімдерін араластыру
Б. механикалық қоспалардан босату, мұнайды деэмульсациялау
В. мұнайөнімдерін араластыру
Г. қалбырды шөгінділерден тазалау
Д. мұнайөнімдерін араластыру, сыйымдылықты шөгінділерден тазалау
395. Мұнайөнімдерін қаздыру үшін қандай энергия көздері қолданылады?
А. су буы, электр энергиясы, ыстық газдар
Б. ыстық су, электр энергиясы
В. ыстық газдар, су буы
Г. су буы, ыстық су
Д. су буы
396. Мұнай мен мұнайөнімдердін әрбір түріне қанша резервуардан болуы керек?
А. кем дегенде екі резервуардан
Б. кем дегенде төрт резервуардан
В. кем дегенде үш резервуардан
Г. кем дегенде алты резервуардан
Д. кем дегенде бес резервуардан
397. Мұнай базасында резервуарды қандай топтарға бөледі?
А. қара және ақшыл мұнай өнімдеріне арналған резервуарлар топтары
Б. тік цилиндрлі және бетонды резервуарлар
В. тік цилиндрлі және шарлы резервуарлар
Г. тік цилиндрлі және көлденен резервуарлар
Д. негізгі және көмекші резервуарлар
398. Мұнай базасындағы резервуарлар немен коршалған болу керек?
А. тегіс жер білігімен
Б. бетонды қоршаумен
В. құбырмен
Г. бетон каналымен
Д. металды қоршаумен
399. Құбырмен тасымалдау кезінде мұнайөнімдерін қыздыру үшін қандай тәсіл қолданылады?
А. ішкі және сыртқы жылыту
Б. бумен қыздыру
В. ЭНГЛ-180 энертрожылыту лентасы
Г. құбыр ішіндегі бу құбыры
Д. құбыр ішіндегі ыстық су құбыры
400. Т\ж цистерналарындағы мұнайөнімдерін тез қыздыруды қай қондырғы қамтамасыз етеді?
А. циркуляциялы қыздыру қондырғысы
Б. бу қондырғысы
В. тасымалданатын булы құбыршалар
Г. стационарлы қыздырулар
Д. құбыр ішіндегі ыстық су құбыры
401. Булы қыздырғыштарда бу қандай қысыммен қолданылады?
А. 0,4-0,5 МПа
Б. 0,3-0,4 МПа
В. 0,6-0,7 МПа
Г. 0,1-0,15 МПа
Д. 0,2-0,3 МПа
402. Резервуарлардың қай жерінде қыздыру бөлшектері орналасады?
А. қабылдау-жіберу құбырларының жанында
Б. резервуар түбінде
В. қабылдау құбырында
Г. жіберу құбырлар жағында
Д. резервуар қабырғасында
403. Мұнай базаларының сорапты станциялары не үшін тағайындалған?
А. резервуарлардың бір тобынан екінші тобына іштей айдау, т/ж және автомобиль цистерналарына және кемелерге құйып-ағызуға
Б. т\ж-ға, автомобильді цистерналарға құю мен ағызу
В. бір резервуардан екінші резервуарға іштей жеткізуге
Г. автоцистерналар мен бочкаларға құюға
Д. танкерге құю мен ағызуға
404. Мұнай базасында қандай сорапты станциялар бар?
А. станционарлы, жылжымалы
Б. қара және ақшыл мұнай өнімдерін айдауға арналған
В. дизельді және электрлі жетегі бар
Г. станционарлы
Д. жылжымалы
405. Стационарлы сорапты станцияның жер деңгейіне қатысты орналасу деңгейі қандай шартпен анықталады?
А. сораптың сору шартымен
Б. т\ж құю ағызу эстакадаларының денгейімен
В. рельфті мекен-жайымен
Г. сорап маркасымен
Д. резервуарлардың орналасу денгейімен
406. Мұнай базасындағы сорапты станция қандай қондырғылармен қамтамасыз етілген болуы керек?
А. өрт қауіпсіздігімен, желдетумен, жарық және жылумен
Б. жарық, жылу, желдетумен
В. өрт қауіпсіздігімен
Г. 10 кем емес желдетумен
Д. өрт қауіпсіздігі гидранттарымен
407. Кәсіптен тұтынушыға дейін теміржол, канал, өзен жоқ. Мұндай жағдайда теміржол және су арқылы тасымалдау тәсілін бағалау керек пе?
А. Бұл жағдай үшін бағалау қажет емес
Б. Тек теміржол
В. Тек су арқылы
Г. Бағалау керек
Д. Тек теңіздік
408. Теміржол арқылы тасымалдау кезінде күрделі шығын неден туындайды?
А. цистерна парктерін және локомотивтерді кеңейтуден
Б. теміржол салудан
В. цистерна парктерін үлкейтуден
Г. локомотив парктерін үлкейтуден
Д. резервуар парктерін салудан
409. Магистральды құбыр өткізгіштердің тағайындалуы
А. мұнай және газды тұтынушыларға жеткізу және орналастыру
Б. газды тұтынушылар арасында реттеу
В. мұнайды тұтыушыларға тасымалдау
Г. мұнайды тұтынушылар арасында реттеу
Д. газды тұтынушыларға тасымалдау
410. Магистральды құбыр өткізгіштер деп нені атайды?
А. пайдаланудың ұзақ мерзіміне есептелген және мұнай, мұнайөнідерін және табиғи газды ұзақ арақашықтыққа тасымалдауға арналған күрделі инженерлі құрылым
Б. табиғи және жасанды газды тасымалдауға арналған инженерлік құрылым
В. мұнай және мұнайөнімдерін үлкен қашықтыққа тасымалдайтын құбыр өткізгіш
Г. үлкен ұзындықты құбыр желісі
Д. мұнай және газды үлкен арақашықтыққа тасымалдайтын үлкен құбыр желісі
411. Магистральды газ құбырларын қандай белгілері бойынша кластарға бөледі?
А. қысым бойынша
Б. диаметр бойынша
В. өнімді тасымалдау түрі бойынша
Г. төсеу шарты бойынша
Д. құбыр ұзындығына тәуелді
412. Жұмыс қысымы Р<25 кг/см2 магистральды газ құбыры қандай топқа жатады?
А. 1-ші топқа
Б. 2-ші топқа
В. 4-ші топқа
Г. 3-ші топқа
Д. 0-ші топқа
413. 300<D<500мм магистральды мұнай құбыры қандай топқа жатады?
А. 3-ші топқа
Б. 1-ші топқа
В. 4-ші топқа
Г. 0-ші топқа
Д. 2-ші топқа
414. Не үшін газ құбыры арқылы шығынды есептеген кезде қысымды ескереміз?
А. Газ сығылатын кеңістік
Б. Қысым газдың тұтқырлығын өзгертеді
В. Қысым газдың температурасын өзгертеді
Г. Қысым тасымалдауға әсерін тигізеді
Д. Газ сығылмайтын кеңістік
415. Не үшін газ құбыры арқылы шығынды есептегенде қысым ескерілмейді?
А. мұнай сығылмайтын кеңістік
Б. қысым мұнайдың тұтқырлығын өзгертеді
В. қысым мұнайдың температурасын өзгертеді
Г. қысым тасымалдауға әсерін тигізеді
Д. мұнай сығылатын кеңістік
416. Қазіргі заман магистральды газқұбыр желілерінің максимальды қысымы:
А. 7,4 мПа
Б. 4 мПа
В. 6,4 мПа
Г. 3,5 мПа
Д. 2 мПа
417. Газ құбырында газдың оптималды қатаю температурасы
А. 10-150С қоршаған орта ауасынан жоғары бірақ 700С емес
Б. 250С дейін
В. 550С аспайды
Г. 500С аспайды
Д. 5-100С коршаған орта ауасынан жоғары
418. Магистральды газ құбыр желілерінің қай класын мекен – жайдан және кәсіпорындардан алыс қашықтықта орналастыру керек?
А. 1-ші класс
Б. 2-ші класс
В. 4-ші класс
Г. 3-ші класс
Д. 0-ші класс
419. Магистральды құбыр өткізгіштерде қандай құрылымдық сұлба қолданылады?
А. жер асты; жартылай жер асты; жер беті мен жер асты
Б. жер асты және жер үсті жасанды тунельдерді қолдану арқалы
В. жер үсті конструкциясы
Г. жабын астындағы жабындағы құрылым
Д. жер үстіндегі ілмелі құрылым
420. Жер асты төсеу кезінде құбыржелісі қандай тереңдікте төселеді?
А. құбыр диаметрінің жоғыры тереңдікте
Б. құбыр диаметріне тең тереңдікте
В. құбыр диамертінің жартылай тереңдігіне
Г. бес диаметр құбыр тереңдігіне
Д. жеті диаметр құбыр тереңдігіне
421. Құбырдың қай сипаттамасы пайдалану болып табылады?
А. Температура, мұнайөнімінің қысымы мен қоршаған орта температурасы
Б. Құбыр диаметрі
В. Құбыр ұзындығы
Г. Температура, мұнайөнімінің қысымы
Д. Қоршаған орта температурасы
422. Қандай есептеуде құбыр диаметрі анықталады?
А. Технологиялық
Б. Беріктік
В. Гидродинамикалық
Г. Тұрақтылықты есептеу
Д. Құбыр қалыңдығын есептеу
423. Магистральды мұнай құбырындағы мұнайөнімінің қозғалысы кезіндегі ағынның жоғалуы неден тұрады?
А. Үйкелу және кедергі ағынынан
Б. Құбыр ұштарының әртүрлі деңгеін өтуге кеткен жоғалудан
В. Үйкелу ағынынан
Г. Кедергі ағынынан
Д. Мұнайөнімдерінің беріктігінің өзгеруінен туындайтын ағыннан
424. Құбырда сұйық пен газ қозғалысының қанша режимі бар?
А. Төрт
Б. үш
В. бір
Г. бес
Д. екі
425. Кәсіпшіліктен тұтынушыға дейін темір жол, өзен немесе канал жоқ. Темір жолмен немесе су арқылы тасымалдау тәсілін бағалау қажет пе?
А. Бұл жағдай үшін бағалау қажет емес
Б. Тек темір жол тәсілін
В. Тек су арқылы тасымалдау тәсілін
Г. Бағалау қажет
Д. Тек теңіз арқылы тасымалдау тәсілін
426. Құбырдың қай сипаттамасы пайдалану болып табылады?
А. Температура, мұнайөнімінің қысымы мен қоршаған орта температурасы
Б. Құбыр диаметрі
В. Құбыр ұзындығы
Г. Температура, мұнайөнімінің қысымы
Д. Қоршаған орта температурасы
427. Қандай есептеуде құбыр диаметрі анықталады?
А. Технологиялық
Б. Беріктік
В. Гидродинамикалық
Г. Тұрақтылықты есептеу
Д. Құбыр қалыңдығын есептеу
428. Магистральды мұнай құбырындағы мұнайөнімінің қозғалысы кезіндегі ағынның жоғалуы неден тұрады?
А. Үйкелу және кедергі ағынынан
Б. Құбыр ұштарының әртүрлі деңгеін өтуге кеткен жоғалудан
В. Үйкелу ағынынан
Г. Кедергі ағынынан
Д. Мұнайөнімдерінің беріктігінің өзгеруінен туындайтын ағыннан
429. Құбырда сұйық пен газ қозғалысының қанша режим бар?
А. Төрт
Б. үш
В. бір
Г. бес
Д. екі
430. Тұтқырлық қандай коэффициентпен сипатталады?
А. кинематикалық және динамикалық тұтқырлық коэффициентімен
Б. ағын коэффициентімен
В. кинематикалық тұтқырлық ағынымен
Г. үйкелі коэффициентімен
Д. жергілікті кедергілесу коэффициентімен
431. Құбырларды орнату барысында қандай типті құбыр қолданылады?
А. спиральды
Б. пісірілген және тігіссіз немесе біркелкі
В. тігіссіз
Г. пісірілген
Д. тұзу тігісті
432. Магистралды құбыр өткізгіштердің құбырлары қандай болаттан жасалады?
А. аз лигирленген және көміртекті болаттан
Б. темірден
В. шойыннан
Г. пластмастан
Д. түрлі-түсті металдан
433. Құбырдағы 800х7 сандары нені білдіреді?
А. сыртқы диаметр мен қабырға қалындығын
Б. орташа диаметр мен қабырға қалындығын
В. биіктік пен қалындықты
Г. радиус пен құбыр периметрін
Д. ішкі диаметр мен қабырға қалындығын
434. Магистральды құбырларды төсеу барысында жер бедерінің қандай түрлері кездеседі?
А. таулар, шөлді жерлер, батпақты және сулы, ойпатты жерлер
Б. таулар, сулар мен шөлді жерлер
В. батпақ пен сулы жерлер
Г. шөл – шөлейт жерлер
Д. көп жылғы қатпаған учаскілер
435. Пайдалану учаскесі деп нені айтады?
А. алу-беру операциялары орындалатын мұнай құбыр участкесін айтады
Б. мүнай өнімдері түсіру операциялары орындалатын мұнай құбыр участкесін айтады
В. құбырдың белгіленген жері
Г. тармақталған жерлер
Д. мұнайөнімдерін қабылдау операциялары орындалатын мұнай құбырының учаскесін айтады
436. Магистральды құбырда жүктеудің қандай түрі орын алады?
А. тұрақты, ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді
Б. бүлкілдеуші және қысқа мерзімді
В. ауыспалы
Г. созылмалы
Д. мерзімді
437. Магистральды құбырдың тиімділігі неге негізделеді?
А. техника-экономикалық негіздеуге
Б. техникалық жобаға
В. жұмыс сұлбасына
Г. ТЭН және жобалау есебіне
Д. жобалау есебіне
438. Магистральды құбырдың тиімді трассасын таңдауды қай кезеңде анықтайды?
А. техникалық жобамен жұмыс сұлбалары
Б. техника-экономикалық жағдайда
В. жұмыс сызбасында
Г. ТЭН мен жобалау есебінде
Д. жобалау есебінде
439. Ұңғыма жабдықтары қалай жіктеледі?
А. жер асты, жер үсті
Б. жер ұсті, шыңырау ішілік
В. жер асты, түптік
Г. сағалық, оқпандық
Д. оқпандық, түптік
440. Қай мезгілде жазғы бензиндерді қолдануға рұқсат бар?
А. 1-ші сәуірден 1-ші қазанға дейін
Б. 1-ші мамырдан 31-ші тамызға дейін
В. 1-ші наурыздан 1-ші қыркүйекке дейін
Г. 1-ші қазаннан 1-ші сәуірге дейін
Д. 1-ші сәуірден 31-ші тамызға дейін
441. Бензин сапасын көрсететін негізгі көрсеткіш?
А. Октан саны
Б. тығыздық
В. тұтқырлық
Г. жану температурасы
Д. өздігінен жану температурасы
442. Авиабензиннің маркасы Б-95/130. Маркадағы 95 саны нені білдіреді?
А. октан санын
Б. тығыздық
В. тұтқырлық
Г. жану температурасы
Д. өздігінен жану температурасы
443. Автомобиль бензинінің маркасы А-92. Маркадағы 92 саны нені білдіреді?
А. октан санын
Б. өздігінен жану температурасы
В. тұтқырлық
Г. жану температурасы
Д. тығыздық
444. Тәжірибеде дизельді отынның қай түрі қолданылады?
А. Жоғары айналмалы қозғалтқыштар үшін, орташа айналмалы дизельді қозғалтқыштар үшін автотракторлы, тепловозды және суда жүретін дизельді қозғалтқыштар үшін